“Ik ben dom want ik kan niet goed leren”. Een stigma dat de samenleving praktijkschoolleerlingen oplegt.
“Ik ben dom want ik kan niet goed leren”. Een uitspraak die ik afgelopen weken veel gehoord heb uit monde van praktijkschoolleerlingen. Een stigma dat de samenleving oplegt en waar ze van los komen als praktijkleren bij een werkgever echt vorm krijgt.
Afgelopen weken bezocht ik op diverse plaatsen in Nederland praktijkschoolleerlingen die bij Asito stage lopen. Wat me daarbij opvalt is vooral het lage zelfbeeld, de manier waarop ze over zichzelf praten en de hoe ze vertellen dat anderen over hen praten. Ergens in de afgelopen jaren is ze het beeld bijgebracht dat ze dom zijn, en iedere keer vertel ik ze dat ze niet dom zijn, maar op een andere manier leren, en een andere bijdrage leveren in wie ze zijn en wat ze doen.
Praktijk-leren
Moet iedereen goed zijn in rekenen en Nederlands om een waardevolle bijdrage te leveren aan onze samenleving? De leerlingen die ik spreek hebben het soms over het lage niveau in het praktijkonderwijs, “we rekenen uit boeken van groep 6, dat is veel te makkelijk”. En daarmee haken ze af, en wordt hun negatieve zelfbeeld bevestigd in plaats van dat ze uitgedaagd worden. Ik begrijp ook het argument van de school over het niveau van kunnen, maar ergens willen ze het dus wel. Ergens is er een wil om te leren, ook rekenen en taal maar ze voelen zich niet gewaardeerd en gestimuleerd want “je kunt het toch niet, en je hebt het niet nodig”.
Begeleiding
Ik vraag me af waar dit zelfbeeld ontstaat, waarom de leerlingen pas besef van hun waarde krijgen als ze loskomen van school en stage gaan lopen. Ik zie na een half jaar stage echt andere pubers dan bij de start. Zelfverzekerder ontstaan plannen voor de toekomst, zien ze hun eigen talent en hebben ze het over het halen van een startkwalificatie op niveau 1. Met intensieve begeleiding bereiken ze doelen die ze zelf niet voor mogelijk hadden gehouden. Ontstaat eigenwaarde en besef. En zo worden ze allemaal een heel stuk groter en zie ik ze een waardevolle bijdrage leveren op de arbeidsmarkt en in onze samenleving.
Het zou waardevol zijn eens te onderzoeken waar in het leven van deze leerlingen ze het idee krijgen dat ze dom zijn. Ze op zoek gaan naar een bevestiging van dom zijn in plaats van te ontdekken waar hun kwaliteiten liggen. Ze beginnen als met 5-0 achterstand aan een stage, en volgens mij is dat niet nodig. Intensieve begeleiding gericht op de talenten van het individu maakt dat de leerlingen het ver schoppen. Van een vliegtuigschoonmaker met ambitie voorwerker te worden tot een schoonmaakkracht die via gebouwenbeheer elektricien wil worden. Ik zie de pareltjes voorbij komen met ambitie voor de toekomst.
Onderzoek naar stigma
Werkgevers die vorm, inhoud en begeleiding aan stages geven zijn heel belangrijk voor deze leerlingen. Maar hoe mooi zou het zijn als ze dat niet met een 5-0 achterstand hoeven starten. Waar in ons schoolsysteem of in onze samenleving ontstaat dit negatieve zelfbeeld? Een uitgebreid onderzoek met conclusies en aanbevelingen zou een mooie start zijn om het zelfbeeld van praktijkschoolleerlingen te veranderen, en daarmee de kansen voor de toekomst.