Fijngevoeligheid en opmerkzaamheid als basis in communicatie
Fijngevoeligheid en opmerkzaamheid zijn cruciaal in communicatie omdat ze ons in staat stellen om onzichtbare verbanden te leggen, patronen in gedrag te herkennen en de nuances van menselijke interactie te begrijpen.
In de wereld van interactie gaat het vaak om meer dan wat er expliciet wordt gezegd of getoond. Naast non-verbale communicatie kunnen we ook letten op subtiele signalen en patronen in alle vormen van communicatie. Zo kunnen we waardevolle inzichten krijgen in de intenties, emoties en gedachten van anderen. Dit wordt ook wel het leggen van niet-zichtbare verbanden genoemd of abstraherende communicatie.
Naast het begrijpen van de gemoedstoestand is het ook belangrijk om rekening te houden met persoonlijke belangen. Dit omvat het identificeren van doelen, motivaties en wat men hoopt te bereiken.
Mensen in mijn omgeving zijn vaak alert als ik een voorspelling doe. Zo voorspelde ik eens het op handen zijnde, totaal onverwachte, ontslag van een collega. Een aantal waarnemingen uit de omgeving van de collega; wie praat met wie, hoe is de sfeer tussen mensen, wie wordt er wel meegenomen in een mailwisseling en wie niet, legde in dit geval een patroon bloot. Opmerkzaamheid, fijngevoeligheid en het in verband brengen van verschillende, op zichzelf losstaande, gebeurtenissen waren cruciaal om deze voorspelling te doen.
Onbewuste waarnemingen
Het is geen bewuste zoektocht maar onbewuste waarnemingen die je op een gegeven moment aan het denken zetten. Verbanden zien die er logischerwijs niet zijn. Zelfs stilte of afwezigheid van reactie geeft informatie over de uitgangspunten en intenties van een persoon. Het analyseren van persoonlijke belangen vereist empathie, actieve luistervaardigheid en de bereidheid om verschillende perspectieven te overwegen.
Maar wat zijn dan deze waarnemingen. Allereerst patronen in reacties. Reageert iemand snel en uitgebreid? Of kort en afstandelijk of helemaal niet? Wat valt op aan de woordkeuze. Gebruikt iemand formele of informele taal? Gebruikt iemand juist wel of geen emoji’s? En hoe verhoudt zich dit tot jullie normale communicatie. Afwijkende communicatie kan veel onthullen over iemands persoonlijkheid, stemming en gemoedstoestand op dat moment.
Gedragspatronen
Ieder mens heeft unieke patronen in gedrag. Door deze patronen te herkennen, kun je beter afleiden hoe iemand zich voelt en wat zijn of haar behoeften zijn. Dit is met name relevant in situaties waar er weinig of geen verbale communicatie plaatsvindt.
Houd daarnaast ook rekening met een bredere context. Zijn er opvallende gebeurtenissen in de omgeving? Door je in te leven en de wereld vanuit een ander paradigma te bekijken kun je mis-interpretaties en onnodige conflicten voorkomen. Door een groot aantal communicatie-uitingen te analyseren, kun je patronen en trends identificeren die je kunnen helpen om de communicatie van anderen beter te begrijpen.
Tips om fijngevoeligheid of opmerkzaamheid te ontwikkelen
- Analyseer de context. Wat is de achtergrond van het gesprek? Wie zijn de betrokkenen? Wat is de relatie tussen hen? Welke belangen spelen er en wie krijgt toegang tot welke informatie.
- Trek conclusies. Wat kun je uit de analyse afleiden over de aard van de communicatie? Wat zijn de implicaties van de bevindingen?
- Wees objectief. Probeer je eigen vooroordelen en meningen opzij te zetten en de communicatie vanuit een neutraal perspectief te analyseren.
- Wees systematisch. Volg een gestructureerde aanpak om ervoor te zorgen dat je alle relevante informatie meeneemt in je analyse.
- Wees kritisch. Stel vragen over de informatie die je hebt verzameld en de conclusies die je trekt.
- Wees open voor interpretatie. Er kan meer dan één manier zijn om een communicatie-uiting te interpreteren.
Abstraherende analyse van communicatie is een waardevolle vaardigheid die je kan helpen om de wereld om je heen beter te begrijpen. Door te leren de kern van communicatie te ontrafelen, kun je je relaties verbeteren, je carrière vooruithelpen en effectiever communiceren met anderen.
Vorige week: De kracht van zelfreflectie
Dit was deel 5 in de serie over verwondering. Volgende week alweer het laatste deel van deze serie.
